Het waarom

Ik zou jullie kunnen vertellen over de prachtige paleizen, de met goud gevulde kerken en kathedralen, kunst, literatuur, muziek, de meterslange ijspegels hangend van daken die doorzakken door het gewicht van sneeuw. Het lopen over bevroren rivieren, het proeven van bloed als ik ’s ochtends door de kou naar school loop en de mutsgebarende “Goladna, goladna” (`t is koud, `t is koud) roepende Russen die me eindelijk zover hebben weten te krijgen een muts te dragen.
 

Ik zou jullie kunnen vertellen over de russische hartelijkheid, de haast professionele gastvriendelijkheid en de hoeveelheid zoetigheid die daarmee gepaard gaat. Het grenzeloze respect voor vrouwen, de volkskantines waar alle lagen van de bevolking bijeenkomen, de ingewikkelde politieke geschiedenis van Rusland en de goede zijden van Poetin.
 

Ik zou jullie kunnen vertellen over de vervoegingen van de 52 russische werkwoorden voor ‘gaan’, het in het russisch babbelen met mijn russische gastmoeder, de professioneel met bedelbakjes bedelende straathonden en de tongzoenende (niet noodzakelijk jeugdige) stelletjes op de meer dan honderd meter lange roltrappen in metro-stations.
 

Ik zou jullie kunnen vertellen over de ogenschijnlijke willekeur van gebeurtenissen hier, maar het beste nog laat mijn leven hier in Sint Petersburg zich omschrijven aan de hand van een klein avontuur. Mijn bezoek aan de Nationale Bibliotheek:
 

De OBA in Amsterdam loop je zo binnen, maar ‘even een kijkje nemen in de bieb` is er niet bij hier. Eerst registreren. Natuurlijk. In Rusland moet alles eerst geregistreerd worden. Ik zou er zelfs niet meer van opkijken als ze me morgen bij het kopen van een brood vragen om mijn paspoort, visum, registratie- en migratiekaart; of liever: allemaal. Goed. Dat is gelogen. Ik zou er wel van opkijken, maar dan schouderophalend de situatie accepteren. Ik ben in Rusland. Er gebeuren wel gekkere dingen.
 

Het Registreren is echter niet zomaar iets. Natuurlijk, de enkel Russisch sprekende formulier-invul-zaal-dame legt me alles met geduld drie of vier keer uit (gek genoeg ken ik de woorden na een derde of vierde keer nog steeds niet). Ondanks haar zorgvuldige uitleg lukt het me toch alles juist in te vullen. Naast voor een bibliotheek belangrijke zaken als naam, adres en telefoonnummer, wordt er ook gevraagd naar paspoort- en visumnummer, afgeronde opleiding, beroep, werkplaats, functie,... en dat alles in overeenstemming met paspoort, visum en registratieformulier, die je als braaf burger altijd bij je draagt. (Ik was overigens ternauwernood aan een boete ontsnapt toen ik me pas na tien dagen liet registreren i.p.v. binnen de verplichte zeven dagen, omdat ik dacht dat het migratieformulier wat ik aan de grens had ingevuld een registratieformulier was. Stom van me.)
 

Nadat de dienstdoende formulier-invul-zaal-dame alles zorgvuldig gecheckt heeft krijg ik een bonnetje met een nummer dat onmiddelijk roodoplichtend op het eerstvolgende hokje verschijnt. Binnen het hokje wordt alles nog een keer grondig gecheckt, nu door de controleer-hokje-dame. Nu blijkt dat ik echt alles naar waarheid heb ingevuld maakt ze een foto en drukt een pasje, maar natuurlijk niet voordat ze haar persoonlijke geldzaken heeft geregeld met de twee andere controleer-hokje-dames.
 

Vol vreugde over het vlekkeloos verlopen van het toch vrij ingewikkelde proces loop ik de bibliotheekhal in. Ik zie al dat niemand voorbij de volgende controlepost een jas draagt, dus zoek de garderobe. De garderobe-dame kijkt me licht spottend aan wanneer ik ook mijn tas aan haar probeer te geven. Ze wijst in een richting en roept iets met een vanzelfsprekendheid die me intimideert. Ja, natuurlijk is er een aparte garderobe voor tassen. Had ik kunnen weten. Tas ingeleverd ga ik vol goede moed op weg naar de volgende controle-dames.
 

Het douanepoortje piept niet. “Ha! Dat gaat goed!”, denk ik nog, en zelfs de strengkijkende geuniformeerde bewaakster kan nu geen roet meer in het eten gooien: ik heb geen eten of flesje water of tas of teveel aan kleding bij me of ook maar iets waarmee ik moeilijkheden verwacht.
Te vroeg gejuicht.
 

“Wat is dat?”, wijst de bewaakster op mijn kleine woordenboekje.

“Een Engels-Russich woordenboek”, leg ik uit.

“Waarom?”

“Die heb ik nodig. Ik studeer Russisch.”

“Maar die hebben wij ook.”

“Oh.”

“Dus je kunt je eigen woordenboek terugbrengen naar de tassengarderobe.”

“Maar...”

“Je kunt je eigen woordenboek terugbrengen naar de tassengarderobe.”

“...”
 

De tassengarderobe-dames dachten al dat ie terug zou moeten, lachen ze als ik met mijn woordenboekje wat beteuterd bij ze terugkom.
Natuurlijk.
 

Na vervolgens zonder problemen de controlepost gepasseerd te hebben kom ik via de vraag-beantwoord -dame (die overigens erg geinteresseerd is in waarom en hoe ik Russisch studeer en heel lief zegt dat ik al best goed spreek voor een buitenlander) en de centrale-bibliotheek-boeken-haal-dame kom ik aan mijn Engels-Russische en later ook aan mijn Russisch-Engelse woordenboek. Gedateerd van voor mijn geboorte. Eerste woord waar mijn oog op valt in de gebruiksaanwijzing ervan: ‘glasnost’. Toeval?
 

Ik geniet van de `logica’ van dit land. Vaak loop ik glunderend over straat na het aanschouwen van zoveel moois, zoveel volharding in zaken waarvan het waarom al langgeleden vergeten is. Ik lach erom, hardop, en geniet. En dan bevind ik me nog in de meest westerse stad van het hele land. Vanavond Moskou en vanaf dan langzaam richting Mongolie. Ik ben benieuwd wat de rest van dit betoverende land me te bieden heeft.
 

Liefs, ot