Vreemde vogels

Vier vreemde vogels in een Sovjetflat.

Vladimir uit Vladimir, die 15 jaar Duits studeerde en het niet spreekt, maar wel elk moment dat het mij net niet uitkomt probeert een Duits gesprek met me aan te knopen.

Adam, de Franse zakenman die het liefst zo snel mogelijk weer vertrekt uit dit verschrikkelijke oord. Hij werkt soms de halve nacht door zodat zijn verblijf hier maar weer zo snel mogelijk ten einde komt.

En Ivan, de olijke Rus uit Novosibirsk die na een week ook vloeiend Engels blijkt te spreken. Ik vermoed dat hij uit een circus komt, maar ik kan er niet de vinger op leggen wat het hem doet: zijn wenkbrauwen die bij elke zin omhoog omhoog wippen, zijn slungelige clownsfiguur of zijn vrolijke oren en grijns.

We wonen samen in een kamer in het appartement van Galina. De gezette, aardige doch ietwat ruw aandoende Russin die elke avond kip klaarmaakt voor de straatkatten uit de buurt, maar graag klaagt over die verdomde buitenlanders die alle banen inpikken en het verdiende geld naar familie ver weg sturen zodat het niet langer in de Russische economie is. Als we over iets anders praten dan katten hoor ik de invloed van het door Poetin beheerste ‘eerste kanaal’ doorklinken in haar stem.

Samen met de vier tot huiskat opgenomen straatkatten (bij wie bij twee van hen een oog ontbreekt) vormen we een mooi stel. Allemaal zijn we zowel eigen- als aardig, en we willen hier allemaal niet zijn.

Over twee dagen is mijn talencursus hier in Moskou afgelopen, en neem ik weer de elektritsjka naar Kaluga, waar Sasha en ons eigen Sovjet-appartement me wachten. De afgelopen tien dagen reisde ik zo’n 35 uur, waarvan zo’n 21 uur in de elektritsjka en een aantal uren in de Moskouse metro. Een elektritsjka, voor de niet-Ruslandkenners onder ons, is een trein tussen ‘nabijgelegen’ steden, maar dan minder comfortabel dan we gewend zijn, en zonder toilet. Tussen Kaluga en Moskou reis ik (afhankelijk van het tijdstip) 2,5 tot 3,5 uur. Elke keer op het station is het dringen en goed zoeken: als je een plaatsje bij het raam hebt op een houten bankje bekleed met wat stof (slechts enkele wagons kennen die luxe) heb je goed gedaan. Ik ben een natuurtalent.

Elke keer wacht ik in spanning af wat deze reis nu weer zal brengen: hoeveel treinverkopers zouden er zijn, en in welke exotische waren zullen ze handelen? Van kinderboeken tot kerstlampjes, van pasteitjes tot plastic pashoudertjes (die doen het overigens goed): alles wordt aangeboden. Of zullen er dit keer weer muzikanten zijn, veteranen met een banjo of oude vrouwen met smartlappen? Of bedelaars, militairen met grote, hijgende honden? Ik kijk nergens meer van op.

En als ik dan al dat treingewoel in de inmiddels donkere winternacht achter me laat, sluit mijn lief mij in de armen, en wandelen we door de sneeuw naar onze eigen Sovjetflat. Daar doe ik mijn Russische tapochki (sloffen) aan, en voel ik me thuis.